understanding petro modernity
»In der Forschung wird darüber gesprochen, dass wir uns in einem neuen Erdzeitalter befinden: dem Anthropozän – oder auch dem Zeitalter des Menschen. Es ist ein interdisziplinärer Begriff, der unter anderem auch die Auswirkungen von menschengemachten Dingen auf die Erde beschreibt«
(please scroll down for English invitation)
In alle politieke kampen en zelfs in de olie-industrie is men het er thans over eens dat wij het fossiele tijdperk achter ons moeten laten. Maar hoe slagen wij erin ons los te maken van een technologie en een cultuur die elk gebied van het leven diep hebben doordrongen? En hoe zal het leven ‘na de olie’ eruit zien?
Rotterdam kan worden gezien als een etalage voor de successen en de verschrikkingen van de petromoderniteit. De stad ligt in een geografisch gebied dat eeuwenlang door de mens is gevormd en is een van de oliehoofdsteden van de wereld. Rotterdam heeft de belangrijkste oliehaven, de grootste raffinaderij en de meeste petrochemische fabrieken van Europa. De stad zelf werd herbouwd als een uitgesproken modern project na de totale verwoesting door – petromoderne – Duitse oorlogstechnologie in de Tweede Wereldoorlog. De breedte van de lokale ervaring met vele aspecten van de wereldwijde petromoderne opbouw en vernietiging maakt een verscheidenheid aan vragen mogelijk: over materiaalstromen, levenswijzen, economische en politieke grondslagen en koloniale verwikkelingen.
Op uitnodiging van het Goethe-Institut verblijft cultuurtheoreticus en curator Alexander Klose van het onderzoekscollectief Beauty of Oil (Berlijn/Wenen) twee weken in Rotterdam voor een eerste onderzoek naar de stand van zaken rond de petromoderniteit in de stad. Dit markeert het begin van een langere onderzoeks- en conceptuele fase ter voorbereiding van een tentoonstelling over ‘petromelancholie’, die Beauty of Oil samen met Brutus/Atelier van Lieshout in het najaar van 2023 in Rotterdam zal realiseren.
In een Petrosalon aan het einde van zijn onderzoeksverblijf zal Alexander Klose samen met de cultuurtheoreticus en wetenschapshistoricus Benjamin Steininger de eerste resultaten en conceptuele ideeën in het Goethe-Institut Rotterdam presenteren en ter discussie stellen. In de traditie van de vroegmoderne salons zal er gelegenheid zijn voor conversatie in een informele sfeer onder het genot van een hapje en een drankje.
Alexander Klose en Benjamin Steininger zijn stichtende leden van het collectief Beauty of Oil. Onlangs nog stelden zij samen de tentoonstelling Oil – Schönheit und Schrecken des Erdölzeitalters samen in het Kunstmuseum Wolfsburg. Zij zijn redacteuren van Erdöl – Ein Atlas der Petromoderne (Matthes & Seitz Berlijn, 2020).
De Petrosalons die zij sinds 2018 hebben georganiseerd, vonden tot nu toe onder meer plaats in Wenen (Oostenrijk), Minsk (Wit-Rusland) en Trondheim (Noorwegen).
Beperkt aantal plaatsen beschikbaar.
Aanmelden verplicht tot uiterlijk 20 april 2022 via Claudia Curio
»Investigating Petromelancholia: Petrosalon Rotterdam«, Goethe-Institut Rotterdam, 22.4.2022, 19:00, Westersingel 9
It is our pleasure to invite you to the PETROSALON ROTTERDAM on Friday, April 22, starting at 7 pm at the Goethe-Institut in Rotterdam, Westersingel 9.
The salon will be hosted by Alexander Klose and Benjamin Steininger, cultural theorists and founding members of the curatorial research collective Beauty of Oil (beauty-of-oil.org). Since 2018, the collective has been organizing PETROSALONS in various locations in Europe, including Minsk, Belarus, Trondheim, Norway, and Vienna, Austria.
The twilight of the Oil Age is looming. People from all political camps and even from the oil industry—now renamed energy industry—have started to agree on the necessity to go “beyond fossil”. But how do we leave a technology and culture in which we are so deeply submerged? And what will life “after oil” be like?
Rotterdam can be interpreted as a showcase of the achievements and horrors of petromodernity. Located in a geographical region that has been anthropogenic — man-made — for centuries, it is one of the world’s oil capitals. The city hosts the largest oil harbour, the largest refinery and the largest accumulation of petrochemical facilities in Europe. The city itself was rebuilt as a distinctly modern project after its total destruction by petromodern German warfare in the Second World War. The range of local experiences with all layers of global petromodern construction and destruction allows for a multiple set of questions: to the flows of materials, to ways of living, economical and political foundations and colonial entanglements.
At the invitation of the Goethe-Institut, Alexander Klose will spend two weeks in Rotterdam to start an investigation on the state of the city’s petromodernity. The research will be used to conceptualise and prepare an exhibition on “petromelancholia”, which Beauty of Oil will realise together with Brutus/Atelier van Lieshout in autumn 2023. During the PETROSALON ROTTERDAM, findings and conceptual ideas will be presented and discussed with the guests. The evening is an informal event in the tradition of the early modern salon: Everyone is invited to participate in the conversation, finger food and drinks will be served.
The PETROSALON ROTTERDAM is co-organised by the research collective Beauty of Oil(Berlin/Vienna) and the Goethe-Institut Niederlande.
Vom Kahlenberg aus konnte man die Feuersäule mit bloßem Auge sehen. Sechs Monate lang hatte das Öl Tag und Nacht an der Bohrung Matzen 9 gebrannt, und nach Blitzschlag am 1.Mai 1951 hatte sich das Gas noch einmal für mehrere Wochen zu einer 100 Meter hohen Feuersäule entzündet.
Erdöl vor den Toren Wiens? Als strategischer Rohstoff? Die Geschichte von Öl und Gas im Wiener Becken ist erstaunlich unbekannt.
»Wer sich darauf einlässt, dem bietet der Atlas der Petromoderne ebenso wie dem Rezensenten ein reichhaltiges Spielfeld für unerwartete Entdeckungen und neue Perspektiven, auch wenn man den Assoziationen nicht unbedingt folgen muss. Er regt jedenfalls zum Nachdenken und zur thematischen Auseinandersetzung an und das ist wohl das Beste, was ein solches Buch überhaupt zu bieten vermag.«
Dietmar Bleidick, Bochum
Dietmar Bleidick in: Der Anschnitt 73 (2021), S.248. (pdf hier)
Galerie Hinterland, Krongasse 20, 1050 Wien, www.hinterland.ag (mehr hier)
Zwei Aspekte aus dem Buch greifen wir für das Gespräch heraus: Die Verflechtungen von Öl, Kunst und Kapital am Beispiel des “Teheran Museum of Contemporary Art”, sowie das Wiener Becken als Schauplatz eines sehr spezifischen Oil Encounters im 20. Jahrhundert und damit als lokales Schaufenster hinein in die globale Petromoderne.
Seit 3. September 2021 und bis zum 9. Januar 2022 war »Oil« unter großem Medien- und Publikumsinteresse am Kunstmuseum Wolfsburg geöffnet – erfreulicherweise ohne einen einzigen Tag Corona-Ausfall.
Jetzt schreitet der Abbau mit Riesenschritten voran. Leihstücke aus aller Welt und in tatsächlich allen Erscheinungsformen treten die Heimreise an: vom 14 Meter breiten Wandrelief von Tony Cragg bis zur 3 mm kleinen Ölfliege aus Kalifornien.
400 Liter Öl aus dem Ölspiegel wurden abgepumpt und wiederverwertet, getreu dem Motto unseres Ausrüsters Avista-Oil: »Jedes Ende ist ein neuer Anfang« (siehe unten, Aufschrift LKW).
Wir bedanken uns noch einmal ganz herzlich auf diesem Weg beim gesamten Museumsteam in Wolfsburg für die tolle Zusammenarbeit und wünschen alles Gute für den unmittelbar anschließenden Aufbau von »Macht! Licht!« (Eröffnung am 12.3.2022)!
Fotos: Elena Engelbrechter
Order here! Hier bestellen! Купить здесь! (книжный магазин Гнозис)
Беньямин Штайнингер, Александр Клозе: Нефть. Атлас петромодерна
М.: Издательство “Логос”, ООО “НПТ”. Москва 2021. – 324 с.
ISBN 5-8163-0088-9 (Серия: letterra.org/off-university)
Стоит 989 р.
Перевод и издание книги осуществлены при поддержке Гёте-Института
Нефть (Erdöl) вездесуща, преобразуется в множество личин и состояний (вот она как «топливо», а вот как «полиэтиленовый пакет», «помада» или «воздушный шарик»), оставаясь при этом невидимой. Одновременно чудесная и роковая субстанция, она по преимуществу символизирует как надежды и соблазны, так и угрозы и страхи нашего времени. И чтобы вновь освободиться от них, нам нужно уметь понимать, с чем мы имеем дело в наших двигателях, лабораториях и телах, в наших науках и мечтах. В этом богато и тонко проиллюстрированном Атласе рассказаны 43 истории о Нефти как «материальном бессознательном современности»: о глубоком бурении и космических путешествиях, о роскошных телах и прирученных молекулах, о невероятном богатстве, молниеносной войне и разрушении ценностей. Потому что Нефть – это больше, чем просто сумма ее молекул: это солнечный свет, накопленный за миллионы лет, это концентрированная история Земли, это чудодейственная смазка, позволяющая крутиться «колёсам» петромодерна, нашей нефтесовременности – вопреки (и благодаря!) всей ее противоречивости.
“Загадочная книга…..” (“ein mysteriöses Buch…”) Rezension auf gorky.media (link hier)
Schöner Blick ins Buch auf labirint.ru
Und eine schöne Rezension ebenfalls hier:
“Нефть, хоть и выглядит, субстанцией плотной, чёрной и со специфическим запахом при добыче, когда «качалка нефть качает», умеет делаться невидимой , но абсолютно незаменимой в нашей жизни. Пусть мы этого и не замечаем, но тепло, свет, авто, средства красоты и прочие штучки от космоса, до азокерита для компрессов, всё это разные ипостаси чёрного золота. Войны, переделы сфер влияния, шантаж и подкупы, преступления – не нефть виновата в этом. Книга Александра Клозе и Беньямина Штайнингера открывает нам разные стороны тайной жизни нефти. Своего рода «всё, что вы хотели знать о нефти, но стеснялись спросить».
Стильно оформлена, проклеена, вроде бы, плотно. Хорошая печать, много иллюстраций и текст вполне доступен. Местами читается как детектив, в целом – познавательно. Полезной может оказаться многим, поскольку нефть, поистине, вездесуща и многолика.”
Wir wurden in einen Rausch an einem Stoff hineingeboren, der uns einst grenzenlose Freiheit, die Moderne und Lebenskomfort versprach. Das Erdöl, mit seiner schier endlosen Produktpalette, hat wie kaum ein anderer Stoff unsere moderne Gesellschaft geprägt und verändert. Und unsere Welt gleichzeitig in großes Leid gestürzt. Heute ist unser Öl-Rausch zu Ende, die Dämmerung des Erdölzeitalters hat begonnen und der Film blickt mit Künstlern und Künstlerinnen zurück auf die Petromoderne – unser Zeitalter des Öls.
Und er stellt sich die Frage: Was hat das Erdöl nur mit uns gemacht und warum fällt es uns so schwer, uns von dem schillernd schwarzen Rohstoff zu lösen?
Produktion: VIVE la DOK Filmproduktion und Navigator Film (Österreich) in Koproduktion mit ZDF/ARTE, 2021, Regie: Mathias Frick, 52 min
